Waarom is het met autisme zo lastig om je stresslevel hanteerbaar te houden?

Voor veel mensen met autisme is het dagelijkse topsport: omgaan met stress.

Waarom is dat zo?

Problemen met stresshantering bij autisme kunnen ontstaan door problemen met het verwerken van signalen van binnen (vanuit je lijf) en van buitenaf (de omgeving) en niet weten hoe je daarop moet reageren:

Stress-signalen niet of niet op tijd opmerken
Stress-oorzaken niet kennen
Niet weten hoe te ontspannen en te ontladen

Stress-signalen in het lichaam niet op tijd of niet goed opmerken

Dat kan enerzijds komen doordat je als het ware ‘in je hoofd leeft’: je denken en analytisch vermogen helpen je immers altijd om het leven te ordenen en begrijpen en te weten wat je moet doen. Dit is tegelijk vaak een (onbewuste) topsport die je veel energie kost. In dit geval kun je je analytisch vermogen ook inzetten om je stresssignalen te herkennen, ordenen en leren bewust worden.

Anderzijds kan dit ook lastig zijn als je voor bepaalde lichaamssignalen ondergevoelig bent. In dit geval zul je andere manieren moeten hebben om te zien wanneer je stress op loopt.

Wil je zelf op onderzoek uit welke stress-signalen voor jou belangrijk zijn om in de gaten te houden? Download dan gratis deze praktische oefening voor het visueel in kaart brengen van je stress-signalen.

Stress-oorzaken niet kennen.

Waarschijnlijk ken je best wel je overduidelijke grote stressbronnen. Maar als je met autisme kampt, heb je gewoonweg veel meer en andere stress-oorzaken dan de ‘gemiddelde’ andere persoon. Als je ze niet kent, is het je een raadsel waarom je aan het eind van de dag kei-kapot-moe bent, hartkloppingen hebt of muurvaste pijnlijke spieren. Dat kan behoorlijk onmachtig voelen en angsten oproepen: ‘ik heb iets aan mijn hart en ik moet hartonderzoek laten doen’ is een heel ander idee dan ‘ik heb hartkloppingen – volgens mij ben ik vandaag mijn grens over gegaan en moet ik nu eerst even rustig op bed gaan liggen, dan zakt het wel weer’.

Zo vertelde een jonge vrouw me dat ze haar paniekaanvallen nu herkent als signaal dat ze teveel gedaan heeft. Omdat we haar stress-oorzaken goed in kaart hebben, weet ze vrij snel waardoor het te veel was. Dit wetend, maakt ook dat ze zich niet verliest in de paniek – eerder was er veel angst voor de angst. Ze weet nu ook wat ze het best kan doen: de hond bij zich nemen, partner vragen om even bij haar te zijn en dan zakt het snel. Het is dus geen ongrijpbaar machteloos ‘iets’ meer.

Het handige van je precieze stress-oorzaken kennen, is dat je deze kunt inzetten als signaal van buitenaf waar je op kun letten.

Zeker als het lastig is je lichaamssignalen op tijd te herkennen, is het weten wat stress geeft, een praktische manier om in de gaten te houden wanneer het risico op te hoge stress op de loer ligt. Dit is ook voor je partner heel handig om te weten omdat het dan ook voor hem/haar veel duidelijker is wat er aan de hand is. Duidelijkheid draagt bij aan rust en begrip.

Niet weten hoe te ontladen of ontspannen

Vaak is de ‘standaard coping’ om met stress om te gaan, lang niet altijd prettig als je autisme hebt. Algemeen genoemde stressverlagers zijn praten, afleiding zoeken en op vakantie gaan. En als dit altijd is wat je krijgt als advies en het werkt niet voor jou, wat moet je dan?!

Herken je dit?

Met iemand kunnen praten en gevoelens uiten kan fijn zijn, maar even goed juist een grote stressbron. Het vergt een hoop sociale interactie: je moet kunnen verwoorden wat erin je om gaat, je krijgt reacties of vragen die je wellicht niet verwacht had of die het gesprek een andere kant op sturen. Het hangt er uiteraard van af met wie je praat, maar dikwijls is gesprekken voeren bepaald niet ontspannen.
Afleiding zoeken wordt ook vaak aangedragen als ontspanningsmanier. Maar ja, afleiding kan ook storend zijn, of vergen dat je van je plan af wijkt, of nieuwe prikkels toevoegen terwijl je eigenlijk rust nodig had. En ondertussen moet je dan maar loslaten waar je aan dacht of waar je mee bezig was…
Vakantie nemen of lekker een weekendje ‘er tussenuit’. Sommige mensen knappen er van op. Maar dat geldt zeker niet voor iedereen! Vakantie kan een hoop extra stress geven: vooraf, achteraf, tijdens. Alles is anders, je gewone structuur valt compleet weg, of de omgeving prettig is moet je ook nog maar afwachten. Je wordt in elk geval geconfronteerd met nieuwe situaties. En als je hoofd dan toch al overvol zat, dan kan dat er maar moeilijk bij.

Er zijn echter ook veel andere manieren om te kunnen ontspannen en je balans te herstellen.

Als het gaat om ontladen, kun je denken aan zaken als:

bewegen
(buiten) sporten
wandelen
gamen
zingen of muziek maken
yoga
tuinieren
dansen

Kortom:

Iets DOEN, BEWEGEN om stressstoffen fysiek weg te kunnen werken

Als het gaat om ontspannen kun je denken aan:

slapen (en ja, ook overdag even slapen is helemaal geen punt zolang het je nacht niet verstoort)
gewoon met ogen dicht op bed even rusten
mindfulness (bijv de oefeningen van Annelies Spek)
huisdier bij je nemen en aaien
massage
ademhalingsoefening
rustig wandelen in de natuur
muziek luisteren

Kortom:

BELASTENDE PRIKKELS VERMINDEREN en PRETTIGE PRIKKELS TOEVOEGEN.

Het is soms wel echt even zoeken en uitproberen wat voor jezelf het beste resultaat geeft. Bovenstaande zal ook zeker weten niet volledig zijn, maar hopelijk biedt het je wel herkenning en inspiratie om te achterhalen op welk vlak je wat kunt doen om je stresslevel wat meer hanteerbaar te houden.

Wil je persoonlijk onderzoeken wat precies voor jou werkt, doe dan mee met de training ‘Laat stress geen burn-out worden’ – de training naar meer rust bij autisme.