Balans in je piekergedachten

Het vorige blog ging over balans aanbrengen in rust en activiteit qua wat je letterlijk doet. In dit blog neem ik je mee naar je piekergedachten.

Want als je lijf een rustmoment heeft, wil dat niet automatisch zeggen dat je hoofd ook rustig is…daar poppen soms de ene na de andere piekergedachten onophoudelijk op. Of je nu wil of niet. Herkenbaar?

Een ander belangrijk onderdeel van balans is dus meer balans aanbrengen in je gedachtewereld

Als je gestrest bent, is de kans groot dat je verstrikt raakt in gepieker en negatieve gedachten over jezelf, wat je had moeten doen, wat je zou moeten doen, wat anderen zouden hebben moeten doen,… en misschien ook nog wel over andere zaken.

Het nare is, je hebt er helemaal niets aan.

En dat weet je.

En toch stopt het niet.  

Deze gedachten trekken je als het ware een donkere, zware wereld in.

Om hier meer controle over te krijgen, is het belangrijkste om zo snel mogelijk je nare piekergedachten te herkennen (het is immers ook een stress-signaal!) en ze bewust te vervangen door wat anders. Dat kunnen andere gedachten zijn waar je meer aan hebt maar ook afleiding, ontspanning of een mindfulness oefening.

Piekergewoontes doorbreken

Ik weet het, het is makkelijker gezegd dat gedaan. Maar het kan! 

Het kost tijd, oefening en geduld om je piekergewoontes te doorbreken. Ik zal hier in elk geval een paar dingen noemen die je kunt doen. Kijk welke je het meeste aanspreekt en probeer het dan eens een week of 2 uit. Neem gerust contact met me op als je er nog vragen over hebt.

• Speciale Piekertijd

Waarbij je met jezelf afspreekt hoe lang je mag piekeren. Je kunt eventueel je gedachten opschrijven zoals ze in je opkomen en het papier daarna weg gooien. Zet een wekker en bedenk vooraf wat je na je piekertijd gaat doen.

• Ontspanningsoefeningen of mindfulness

Waarmee je gericht leert ontspannen, je hoofd tot rust te brengen en je aandacht te richten op dat waar je je op wil richten. Het kan heel fijn zijn om dit in je dagelijks leven op te nemen. Het vergt regelmatige oefening, maar geeft je hoofd en lijf zeker rust.

• Afleiding zoeken door iets concreets te gaan doen

Bijvoorbeeld opruimen, wandelen, auto poetsen, sporten, film kijken of iets anders dat je fijn vindt om te doen

• Oplossingsgerichte, stress-verminderende gedachten gebruiken

Het is belangrijk om je te realiseren is dat je met je gedachten je stress kunt verergeren en verminderen!

Het punt is dat het vaak zo lijkt alsof hetgeen er gebeurt, de stress veroorzaakt en je helemaal de donkere put in trekt. Dit omdat de gedachten razendsnel automatisch oppoppen en dan je gevoel veroorzaken. Vanuit dat gevoel ga je handelen. Wat je  uiteindelijk doet, hangt dus af van wat je denkt.

Een voorbeeldje:

Je zit lekker op de bank je krantje door te lezen en ziet je partner de woonkamer in komen. Ze heeft wat gefronste wenkbrauwen, zegt geen woord en gaat wat hardhandig de vaat inruimen. 

Jij denkt ‘wat ik heb nou weer verkeerd gedaan?!?’ Voelt je geïrriteerd, gestrest, onzeker, misschien wel machteloos en meer. Dus je kruipt nog eens extra weg achter dat krantje, blijft stil zitten en wacht in spanning af tot ze half stampend de woonkamer weer verlaat en met een klap de deur dichtsmijt. De rest van de dag is de spanning om te snijden…

Als je je bewust bent van wat er gebeurt, kun je ervoor kiezen om te stoppen met mee gaan in dit patroon. Meestal is zo’n gedachte-gevoel-gedrag een gewoonte-patroon dat automatisch op start, dus het vergt bewustzijn en aandacht om dit op te sporen. Maar hoe vaker je dat doet, hoe makkelijker het gaat. Daar hebben we als mens een ‘ veto-recht’ voor. Dit is de split-second waarin je kunt kiezen of je gelooft wat je denkt of tegen jezelf zegt: `STOP!`

Je kunt daarna voor jezelf een stress-verminderende gedachte bedenken of er eentje in gedachte nemen die je al eens eerder bedacht hebt. Als je het moeilijk vindt om een voor jou  geloofwaardige helpende gedachte te vinden, kun je in elk geval met jezelf afspreken dat je een nieuwe gedachte uitprobeert om te kijken of een ander gedachtepatroon minder stress oplevert. Je gaat dan als het ware een experiment met jezelf aan.

In het voorbeeld zou een helpende gedachte kunnen zijn:

‘Ik zie dat er iets aan de hand is, maar ik weet niet precies wat. Ik kan haar vragen of ze het me wil vertellen’.

Gevoelens die daarbij opkomen, zullen dan meer iets zijn in de richting van ‘bezorgd, nieuwsgierig, lichte spanning’. Je legt je krant op je schoot en kijkt naar haar, meldt dat je ziet dat er iets aan de hand is en vraagt of ze behoefte heeft om het met je te delen. Ze zegt ‘Nee, nu niet! Misschien straks als ik uitgeraasd ben – stom gedoe op mijn werk’.

Helder. Je kunt rustig je krantje weer lezen en je partner weet dat ze haar verhaal bij je kwijt kan als ze dat wil.

Het is wellicht in zo’n verhaaltje wat simplistisch weer gegeven, maar in de praktijk kan het uitpluizen van je eigen gedachtepatronen heel helpend zijn om rustiger te leven en meer gevoel van controle te hebben over je gedachte- en gevoelswereld. 

Nog wat voorbeelden van gedachtepatronen die ik in mijn praktijk hoor:

“Wat ben ik toch een sukkel – ik had in deze tijd veel meer moeten doen! Mijn te-doe-lijst had wel af kunnen zijn!” versus “het is effectiever als ik rust neem, dan kan ik daarna mijn werk beter doen dan als ik zo moe door jakker”.

Of:

“Ik hoor dit leuk te vinden en het gewoon te doen” versus “Ik heb het recht om mijn grens aan te geven en zelf te bepalen of ik iets fijn vind om te doen”.

Gedachten op tijd herkennen en gevoelens waarnemen, plaatsen en er woorden aan geven is nou niet altijd even makkelijk als je je in autisme herkent. In coaching gesprekken heb ik daar de nodige hulpmiddelen voor zodat je je ook dit eigen kunt maken. Dan wordt het makkelijker om je gedachten en gevoelens te ordenen, het geheel te overzien en te begrijpen. 

Want wat je begrijpt, daar kunt je wat mee!

En dat geeft weer meer gevoel van kracht en keuzes in plaats van die nare machteloosheid.

Je hoeft echt niet voor elke situatie opnieuw een helpende gedachte te vinden. Het gaat om een patroon, dus ook qua helpende gedachten kun je een nieuwe ‘set’ aanmaken zodat je wat paraat hebt om jezelf moed in te spreken of rustiger te krijgen. Hoe meer je het gebruikt, hoe makkelijker het wordt.