Een feestje is niet altijd een feest

Je verjaardag vieren. We leren van jongs af aan dat je je verjaardag viert met slingers, cadeautjes, zingen, gebak, vrienden, familie. Gezellig samen zijn.

Zo doet toch iedereen dat?

Zo hoort dat toch?

Je moet het ook nog leuk vinden en blij te zijn! Toch?

Nee hoor! Je moet niets;)

Zo vieren wij een verjaardag

Gisteren was onze zoon jarig. Hij werd 19. We hadden geen slingers, geen feest, geen gezamenlijk ontbijt met kadootjes, zingen en verjaardagsknuffels.

Expres niet. Zoonlief vindt dat vreselijk.

Hij ging gewoon naar Codam toe, waar hij momenteel mee doet met de piscine (dit is een selectiemaand om te kijken of er een match is tussen hem en deze opleiding). Ik had van te voren wel gevraagd wat hij wilde eten (zelfgemaakte hamburgers) en of hij taart wilde: ja lekker.

Kadootjes hecht hij zelf geen waarde aan. Dit jaar had hij wel voor het eerst een wens, dus hij heeft samen met z’n vader het juiste kado uitgezocht. Het was dus niet bepaald een verrassing wat hij zou krijgen, maar hij was er wel blij mee!

Verder had hij wat nuttigs gekregen: een pasjeshouder, want nu hij wel de deur uit gaat (hij was al sinds zijn 12e thuiszitter), heeft hij deze ineens nodig;).

Hij hecht wel veel waarde aan grapjes en heeft een een goeie portie humor. Dus kreeg hij ook gewoon een verpakt geintje, waar hij dan heerlijk lol om heeft.

Ballonnen zijn er ook: om samen met Roos (de hond) mee te spelen. Roos vindt het helemaal geweldig als er ballonnen zijn – ze kan er eindeloos mee bezig zijn. Ze kopt ze naar ons terug alsof je met haar volleybal speelt. Natuurlijk gaat er af en toe een kapot. Dan brengt ze de stukjes naar ons terug en gaat voor je zitten wachten tot je een nieuwe ballon opblaast. Desnoods haalt ze die even voorzichtig uit het open zakje dat op tafel ligt. Dus samen met haar wordt het sowieso feest!

Er was 1 vriend, die hij al sinds de basisschool kent en die was er ’s avonds ook even zolang ze daar beide plezier in hadden.

Hij had een prima dag dus, lekker ontspannen.

Toen mijn man 50 werd, hadden we ook eerst het idee om dit groots te vieren. Want ja, 50 is toch wel een bijzondere leeftijd. Dan doe je toch een groot feest! We hadden al een hele gastenlijst gemaakt en bedacht dat ik niet de hele dag in de keuken ging staan. Mijn man zou een uitnodiging maken en we zouden samen doorspreken hoe we het gingen aanpakken…maar er gebeurde niets, het werd steeds uitgesteld….Niet tot actie kunnen komen, betekent dat er iets aan de hand is. Uiteindelijk vertelde manlief dat hij eigenlijk helemaal niet zat te wachten op een groot feest. Dus hebben we met zijn 2 vrienden afgesproken om wat leuks te doen. Simpel en gezellig. Niks groots en druk. Maar gewoon fijn.

Zoals het hoort….

Vroeger ging dat anders. Ook ik heb altijd mee gekregen dat verjaardagen gevierd worden met feest. Ik hou er zelf ook van. Dus dat regelden we. Op een zo leuk mogelijke manier natuurlijk!

Maar dat betekende dus:

• De dagen ervoor oplopende stress in het gezin –  spanning over wat er gaat komen. Bij de ouders, bij de kinderen.
• De dag zelf zeer intensief om alles zo goed mogelijk te laten verlopen. Met alle overprikkeling van de festiviteiten is dat een hele kunst – dikwijls mondde het uiteindelijk uit in een ruzie, woedeaanval of meltdown.
• De dagen erna was het dan voor iedereen nodig om bij te komen, want het was een behoorlijk uitputtingsslag geweest. Zoon had dikwijls buikpijn of was ziek. Ik was zelf helemaal op omdat het zo intensief was om alles rondom die verjaardag goed te begeleiden.
• Herstellen van een feest duurde soms dagen lang en dat is nogal lastig als je ook gewoon weer moet werken of als de kinders toch gewoon naar school moeten…

Waarom vertel ik dit?

Ik denk dat er vaak onnodig veel moeilijkheden ontstaan in het leven met autisme, omdat we veel dingen als ‘normaal’ aannemen en er van uit gaan dat dingen nu eenmaal zo horen. En dus doen we dat….

Maar wat als ‘zoals het hoort’ niet past bij hoe jij het fijn vindt?

En je eigenlijk niet eens goed weet waarom dat zo is?

Maar je alleen maar ellendig voelt omdat je wel merkt dat je daarin afwijkt van wat de rest vindt?

Schuldgevoel en verwijten

Dikwijls hoor ik dat mensen zich dan schuldig voelen omdat ze het feestje niet leuk vinden of omdat ze het niet aan kunnen, of omdat er verwijten komen over dat ze het verpesten in plaats van mee feesten.

En als je dan wel netjes mee hebt gedaan met alles zonder uit de toom te vallen, dat het dan zoveel gekost heeft, dat je de dagen erna de rekening betaalt in de vorm van uitgeput zijn, verminderde concentratie hebben, stampende hoofdpijn (en nee niet van teveel drank) of letterlijk ziek zijn van de overprikkeling.

Herken jij dit soort signalen bij jezelf rondom verjaardagen?

Dan stel ik voor dat je voorafgaand aan de eerstvolgende verjaardag stil staat bij deze vragen:

Wat gebeurt er met jou als je een feestje hebt?

• • Geniet je er van? Heb je leuke gesprekken? Voel je je blij? Of juist totaal niet?
  • Ben je moe of uitgeput achteraf?
  • Ben je sneller mopperig of boos op de mensen om je heen?
  • Heb je de neiging om je vooral terug te trekken?
  • Zet je koste wat t kost je ‘ik-doe-gewoon-masker’ op zodat je netjes aan de sociale praatjes mee kan doen?
  • Kortom: welke stress-signalen merk je op? (of welke stress-signalen merkt je partner op?

Waar heb je vooral last van rondom een verjaardagsfeest?

• • Teveel en langdurige prikkels zoals licht en geluid
  • Te weinig tijd krijgen om informatie in gesprekken te verwerken
  • Moeite met het volgen van gesprekken tussen meerdere mensen
  • Te lang sociaal moeten doen
  • Onbegrip
  • Spanning vooraf over allerlei onduidelijkheden van deze dag
  • Spanning over cadeautjes: is het wat zinnigs, wat zeg je als je er iets vreselijk vindt,…? Wil je wel cadeautjes of eigenlijk liever niet?
  • Kortom: welke stress-oorzaken spelen voor jou mee rondom jouw verjaardag?

Om te voorkomen dat je jouw grenzen overschrijdt, is het handig om vooraf duidelijkheid te hebben over bijvoorbeeld:

• • Wil je je verjaardag wel of niet vieren?
  • Zo ja: wat vind je wel fijn om te doen?
  • Met wie wil je je verjaardag vieren?
  • Hoe lang? Op welke tijd?
  • Waar? Thuis of ergens anders als je bijvoorbeeld geen gedoe wilt alles klaarmaken, schoonmaken, opruimen of dat mensen je bijvoorbeeld gaan helpen met de afwas en het anders terugzetten dan je zelf wilt;)
  • Wil je wel of geen kadootjes?
  • Wil je wel of geen slingers? (onze zoon dus echt liever niet = te druk en de kamer is dan anders, niet fijn)
  • Wie moeten er op de hoogte zijn van je plannen?/ Met wie ga je dit afstemmen?
  • Heb je allerlei belemmerende gedachtes en gepieker over je verjaardag: orden ze op papier. Wat zijn gedachtes die je belemmeren en welke helpen je? Mag je het bijvoorbeeld van jezelf zo doen zoals jij wilt of vind je dat je je zonder meer aan moet passen aan bijv je partner, familie, anderen?
  • Kortom: creëer overzicht

Doseer!

• • Vaak gaat het helemaal niet om een absoluut niets of alles. Je kunt het aanpassen qua tijdsduur, moment van de dag en qua welke personen je uit nodigt. Zo had ik met een klant uitgepluist dat ze wel graag haar verjaardag wilde vieren, maar niet te lang. Doordat ze een duidelijke begin- en eindtijd had, kon ze tijdens het bezoek daar haar aandacht en energie aan spenderen. Anders was er altijd onrust over ‘Hoe lang blijven ze? Hoe krijg ik ze straks de deur uit? Wanneer mag ik mijn bed in?’ – wetend dat het altijd voor haar veel te lang duurde. Dit hield haar dan zo bezig, dat gesprekken voeren haast niet meer ging)
  • Je kunt ervoor en erna rust inbouwen.
  • Je kunt met je partner afspreken dat je tussendoor bijvoorbeeld even weg kan (ommetje lopen, naar boven gaan om even te ontprikkelen) als je toch merkt dat het te veel wordt.

Op welke prikkels heb je invloed?

• • Als je weet van welke prikkels je overbelast raakt, dan kun je ook kijken of je deze kunt vermijden of beperken.
  • Wil je slingers?
  • Wil je muziek?
  • Als je gevoelig bent voor de smaken en structuur van eten, zorg dan dat je hapjes hebt die voor jou makkelijk zijn.
  • Overgevoeligheid en intoleranties voor bepaalde voedingsstoffen komen veel voor bij autisme – zorg dat je eten hebt dat je goed kunt verdragen! Dit kan een wereld van verschil maken in het wel of niet goed aankunnen van de rest van de prikkels.
  • Los van corona-tijd: wil je gefeliciteerd worden met handen geven en kussen op je wangen? Of is zijn dit voor jou te heftige of vervelende sensaties?

Heldere communicatie over stress, grenzen en hulp

• • Als je bovenstaande voor jezelf helder hebt, is het belangrijk om je te realiseren dat niemand telepathisch aangelegd is….of te wel, je zult de mensen met wie je je verjaardag viert moeten vertellen hoe je het graag wilt vieren en waarom dat belangrijk voor je is.
  • Als je alleen vertelt wat je wilt, maar niet waarom, is het voor anderen vaak moeilijk te begrijpen en dus moeilijk om aan te houden.
  • Voor je partner is dit ook belangrijk om te weten. Check ook of er nodig behoeften van je partner zijn die meegenomen moeten worden in de plannen.
  • Je kunt in je uitnodiging al duidelijkheid geven over begin- en eindtijd bijvoorbeeld of over wel/geen kadootjes

Na afloop:

• • Aangezien je als het goed is nog vele verjaardagen te gaan hebt, is het handig om achteraf voor jezelf even te noteren wat je prettig vond en wat je volgende keer echt anders wilt. Hoeft niet uitgebreid, maar genoeg om te zorgen dat je dat volgende keer niet weer het wiel hoeft uit te vinden. Handig!

Wat maakt jouw verjaardag tot een fijne verjaardag?

Wat is jouw grootste stressbron als het gaat om jouw verjaardag?

7 stappen naar meer rust in je leven

In dit blog zijn de 7 stappen uit het boek ‘Meer rust en minder stress bij autisme’ toegepast op het vieren van je eigen verjaardag. In wezen kun je deze 7 stappen op alle vlakken in je leven toepassen. Daarmee werk je toe naar een rustiger levenstempo dat past bij wat prettig is voor jou.

Wil je dat graag leren?

Tijdens de training ‘Laat stress geen burn-out worden’ neem ik je stap voor stap mee om dit toe te passen in je eigen leven. We doen dit in een klein groepje. Zo kun je behalve nieuwe kennis opdoen, ook ervaringen met elkaar delen en elkaar inspireren tot het vinden van praktische mogelijkheden.

Met de training “Laat stress geen burn-out worden” krijg je inzicht in jouw stress, hoe die stress wordt veroorzaakt en wat jij er zelf aan kan doen om meer rust en minder stress te ervaren. De training biedt persoonlijke, individuele aandacht en maatwerk: oplossingen die voor jou werken.

Lees hier alle ins en outs over “Laat stress geen burn-out worden!’ De training naar meer rust en minder stress voor mensen met (kenmerken van) autisme.