Over autisme en de noodzaak tot het volgen van je eigen weg op je eigen manier

Mountainbikegezin

Afgelopen dagen zijn we geregeld wezen mountainbiken in de Leuvenumse bossen. Prachtig is het daar! Ik vind het heerlijk om er te fietsen, alle bochten, hobbels, kuilen, heuveltje op (als dat lukt😉) en vooral lekker heuveltje af laten gaan – wind in de haren en goed geconcentreerd blijven kijken waar ik heen ga – zeker als er weer van die sneeky bochten opduiken onder aan een afdaling!

Het mooie is dat ieder van ons auti-gezin op geheel eigen wijze die routes doet:

Dochter heeft er aardig tempo in, maar kan ook echt haar grens voorbij racen – tot ze letterlijk uit de bocht vliegt en opmerkt dat ze er zelfs misselijk van is.

Manlief rijdt rustig op zijn eigen tempo. Die laat zich door niets en niemand opjagen en geeft doorgaans als eerste aan dat er pauze genomen moet worden. Meestal op een moment dat de rest zich dan realiseert dat het best wel een goed idee is om even wat te eten en drinken – zonder hem, stomen we te lang door.

Zoonlief staat áán of uit. Die heeft echt een stevig tempo erin. Ondanks het feit dat hij denk ik van ons allemaal het meest achter de pc zit en het minst zijn kamer af komt. Hij gaat ook lang niet altijd mee. Zeker nu niet. Dat hoeft ook niet – hij kiest zelf wel of hij mee wil of niet. Hij is deze dagen veel moe en overprikkeld omdat we in dit tijdelijke vakantiehuisje zitten en hij te weinig alleen-tijd heeft (omdat ons huis opgeknapt wordt – wat zou gebeuren terwijl we in Nepal rondhuppelden, maar nu met het hele corona-gebeuren dus niet door gaat). Hij vindt het wel lastig als hij veel moet wachten op de anderen, maar goed, hij doet het wel en eenmaal op de fiets, heeft hij er wel plezier in – is nergens bang voor en kan het ook goed. Vooral als we met z’n vieren gaan.

Ik rij er een beetje tussenin en hou de meute in de gaten – helaas ook wel op momenten dat ik eigenlijk vooral mezelf in de gaten moet houden….het komt wel eens voor dat ik bijna tegen een boom op rij omdat ik naar achteren kijk of het met de ander wel goed gaat….Ja, het is mijn moeke-valkuil: teveel zorgen, ook nu dat niet meer nodig is …. loslaten dus (ik ben het aan het afleren, maar het is een hardnekkig iets hoor😉).

Leven met autisme: een bijzonder levenspad

Mountainbiken als metafoor

Ik hou van mountainbiken: de focus op de weg, de uitdagingen, geur, de wind, de geluiden van het bos, de dingen doen die ik bijna niet durf, bergje op en dat het dan lukt om helemaal tot bovenaan te fietsen en uiteindelijk moe maar voldaan thuis komen. Terwijl ik fiets, gaat er heel veel door mijn hoofd. Ik realiseer me dat het mountainbiken en het mountainbikepad een mooie metafoor zijn voor leven met autisme. Met het bos als oerwoud van alles dat om ons heen gebeurd en teveel is om allemaal in ons op te nemen. Focus op je eigen weg is nodig om niet onderuit te gaan.

Het mountainbikepad is heel wat anders dan de grote brede wandelpaden of geasfalteerde fietspaden die door het bos lopen. Het is een smal pad vol hobbels, bochten, ups & downs en andere moeilijkheden die je niet tegen komt op die andere wegen. Een mooie metafoor voor de vele en andere stressoorzaken en moeilijkheden die bij autisme komen kijken.

Het is handig als je die stressoorzaken kent (wat lang niet altijd het geval is!), weet wanneer je ze ongeveer kunt verwachten en wat je er het best in jouw situatie mee kunt doen.

In mountainbike-termen: goed vooruit kijken, inschatten of je iets kunt omzeilen en zo niet, hoe je eroverheen gaat en met welke snelheid. Soms kun je gewoon door – weet je er prima mee te dealen. Soms schrik je je wezenloos omdat je bijvoorbeeld halverwege een afdaling in los zand komt en je bang bent om de grip te verliezen.

Los zand, gebrek aan structuur als houvast

Geen vaste grond onder de voeten

Soms voelt de wereld als los zand: je mist de vaste grond onder je voeten, alle grip is weg. Het enige dat kan is afstappen en rustig aan door het mulle zand ploegen. Het is zwaar. Het is balen. Het is een uitputtingsslag en alles wat je doet gaat traag. Het enige dat telt, is overleven. Het lukt dan niet meer om prettig contact met wie je lief is aan te gaan. Daarvoor is eerst hersteltijd nodig om weer op adem te komen. Al fietsend gaat dat om een paar minuten, in het echte leven is hersteltijd essentieel en kan rustig meerdere dagen duren, afhankelijk van wat er gebeurd is en je draagkracht op dat moment. Veel mensen die ik in mijn praktijk spreek, onderschatten de benodigde hersteltijd en vinden dat ze gewoon dóór moeten kunnen gaan. Maar, nee, dat hoeft dus niet! Sterker nog, dan put je jezelf alleen maar meer uit, verlies je verbinding met jezelf en de mensen om je heen en vroeg of laat val je dan vanzelf neer. Je lijf zet er ooit een keer de rem op of je nu wilt of niet!

Rechtdoor, helderheid. Nu even niet hoeven schakelen naar iets- of iemand anders.

Rust en duidelijkheid

Een enkel pad lag kaarsrecht langs een beekje. Het deed me denken aan even alleen je eigen interesse-spoor kunnen volgen, je alleen richten op je eigen ding en even geen afslag kunnen (of hoeven) maken naar wat iemand anders wilt. Dat soort momenten zijn regelmatig ook bittere noodzaak – zeker als je je al regelmatig teveel aan past. Heerlijk even zo’n pad waar je geen verstoring hoeft te verwachten! Rust. Duidelijkheid.

Dit soort momenten van alleen-tijd zijn essentieel om op andere momenten de verbinding met de mensen om je heen aan te kunnen gaan.

Op avontuur

gewone dingen, kunnen ontzettend moeilijk of beangstigend zijn

Van de week fietste ik alleen en dacht wel even tussendoor terug te fietsen. Ik ben niet zo van de grote wegen – als meisje hield ik al het meest van wat wij thuis ‘Wigbelspaadjes’ noemden: kleine paadjes die regelmatig uiteindelijk blijken te verdwijnen in het niets… En tja, ik doe het nog steeds. Ik fietste zo’n Wigbelspaadje in – kwam op een prachtige stille plek met water, stromend beekje, omgevallen bomen erover heen. Het paadje liep richting een boomstam en het was duidelijk dat anderen die ook gebruikt hadden om mee naar de andere kant te komen. Maar ja, fietsen over een boomstam – dat durf ik écht niet! Wat nu? Ik kon terug – maar ik ben principieel tegen ‘dezelfde weg terug gaan’. Tja, dan maar de fiets op m’n schouder en lopend over de boomstam! Het is eng en wiebelig om te doen – maar goed, in het ergste geval word ik nat en koud… Ik ga toch maar. Soms moet je gewoon iets uitproberen om erachter te komen of je het kunt.

Voor menigeen die bij me komt, voelt het leven heel vaak zo spannend, zo moeilijk begaanbaar. En is het echt zoeken hoe je daar wat soepeler overheen komt op een manier die je aankunt en aan durft. En ja, dat vergt dus wel uitproberen van nieuwe vaardigheden, balans zoeken en houden.

Ergens vlak daarna houdt het paadje op. Ik heb geen idee waar ik ben. Voor zo’n fietsavontuurtje is dat niet zo erg natuurlijk. Ik stel mezelf gerust met de gedachte ‘Nederland is zo klein, daar kún je niet verdwalen! Je komt altijd ergens uit!’.

Weten wat je wilt, geeft richting

Maar in het echte leven zijn er situaties waarin je wel het gevoel hebt dat je compleet de weg kwijt bent en je niet meer weet wat je aan moet met een situatie. Dan komt angst snel om de hoek kijken. Als je midden in angst zit, overzie je niet weet wat er wel kan of welke kant je op moet. Bij angst vernauwt je blik en je denken en kun je uit paniek rare dingen gaan doen of totaal bevriezen. Dan ben je als het ware helemaal ingezoomd in het details en gedachten zonder de context te zien.

Wat nodig is, is kunnen uitzoomen – weer overzicht krijgen wat er precies speelt en wat je nou eigenlijk wilde.

Voor mij was dat simpel: googlemaps. Daarop zie ik aan de blauw stip waar ik ben én ik kan een beetje uitzoomen zodat ik zie waar ik heen wil. Is m’n richting helder, dan kan ik weer op pad. Niet snel daarna kwam ik dan ook op een groot zandpad terecht dat me regelrecht terug naar het startpunt bracht.

Vertaal je dit naar je eigen leven, dan gaat het om zien waar je heen wil, wat je doel is, wat wezenlijk belangrijk voor je is. Niet iedereen heeft dat helder. Dat is een belangrijke reden waarom je niet weet wat je moet doen.

Het vergt uiteraard ook zicht op waar je nu bent, wat je goed kunt en welke stappen je nog te maken hebt.

En het vergt in elk geval beweging! Beweging de goede kant op.

Het hoeft niet snel, het hoeft niet langzaam, het mag op jouw tempo, op een manier die bij jou past. Dat is de enig goede weg. En juist bij autisme zó belangrijk om niet compleet vast te lopen in chaos, overprikkeling en eenzaamheid. Ik denk dat we te vaak geleerd hebben om te kijken naar andermans wegen: hoe doet de rest het? Terwijl het wezenlijk belangrijk is om te kijken naar je eigen weg: wat kom ik tegen en hoe kan ik daar het best mee dealen, met alles wat ik in me heb en zoals ik ben.

Volg je eigen weg, op je eigen tempo en je eigen ritme

Volg je eigen weg!

Als je op dit moment geen flauw idee hebt hoe, dan kan ik je daar wellicht bij helpen. Je hoeft het niet alleen te doen. Ook wij hebben in ons auti-gezin en -relatie de nodige ervaring gehad met coaches, therapeuten en andere hulpverleners. Sommige liepen voor korte tijd mee op ons pad, anderen wel een paar jaar. Van allemaal hebben we het nodige geleerd – je pikt toch op wat op dat moment bij je past. En uiteindelijk hebben we onze eigen weg wel gevonden en hebben we ze niet meer nodig. Misschien later weer – dat merken we dan vanzelf wel.

Loop jij op dit moment vast in chaos en stress en ben je op zoek naar een ‘pauzemoment’ zodat je inzicht krijgt in je stress en hoe je er het beste mee kunt dealen, neem dan gerust contact met me op! Ik hoop dat ik daarmee ook in jouw auti-gezin bij mag dragen aan meer rust, plezier en verbinding.

Ben je op naar een eigen manier van leven en meer vertrouwen in je eigen kunnen?

Dan is het belangrijk om precies te weten wat je zoveel stress geeft en hoe je ervoor kunt zorgen dat er meer rust ontstaat in je leven.

In de training ‘Laat stress geen burn-out worden!’ leer je praktische vaardigheden en strategieën waarmee ook jij je eigen weg kunt volgen. Los van wat ‘gebruikelijk’ is, passend bij wie jij bent.

Lees hier alles over de training 'Laat stress geen burn-out worden!'