Autisme en stress lijken een soort onlosmakelijke verbinding te hebben…waarom eigenlijk?
Als je je in autisme herkent, zul je ongetwijfeld al aardig wat ervaring met stress hebben opgebouwd. Ieder mens heeft natuurlijk de nodige stress en moeilijkheden te verwerken – overspannenheid en burn-out zijn niet voor niets een nogal veel voorkomend fenomeen momenteel, autisme of niet.
Toch is het niet hetzelfde: mensen met autisme hebben andere en ook veel méér stress-oorzaken dan mensen zonder autisme.
In het algemeen zijn dit veel voorkomende stress-oorzaken:
- Teveel werk in te weinig tijd moeten doen
- Verhuizen, ziekte, geboorte, overlijden in familie
- Traumatische ervaringen
- Onderbelasting (langdurig onder je niveau moeten werken of geen werk hebben)
- Financiële problemen
Heb je autisme, dan ligt het een stuk gecompliceerder.
Puzzelen
Is er sprake van autisme, dan zijn er daarnaast allerlei kleinere en grotere stress-oorzaken in alledaagse situaties. Puur doordat de binnenkomende informatie in je hersenen minder en anders gefilterd wordt en meer tijd en moeite heeft om gestructureerd en effectief op de juiste manier verwerkt te worden.
Oftewel: de puzzel van het geheel aan input is moeilijker te leggen en makkelijker weer overhoop gehaald. Het is dus niet zo gek dat veranderingen, onduidelijkheden en prikkels lastiger te verhapstukken zijn.
In welke mate je hier last van ondervindt, verschilt van persoon tot persoon. Wil je goed in je vel zitten en meer energie hebben dan nu, dan is het belangrijk om te weten welke dingen voor jou belangrijk zijn en door welke dingen je chaos en stress ervaart.
Net noemde ik een rijtje met zaken die voor iedereen stressvol zijn.
Ter vergelijk hier een rijtje veel voorkomende stress-oorzaken bij autisme:
- Onduidelijkheden over wat er van je verwacht wordt
- Te veel prikkels, bijvoorbeeld doordat je in een ruimte met meerdere mensen moet werken, of van bepaald licht of geluid (ook als dit zo zacht is, dat anderen het niet eens opmerken)
- (Plotselinge) veranderingen
- Gestoord worden in dat waar je mee bezig bent
- Onderbreking van je gedachtegang doordat iemand plotseling tegen je begint te praten
- Veranderingen in woon-werk verkeer
- Drukte van het gezinsleven
- Te weinig alleen-tijd
- Misverstanden met anderen
- Afspraken die niet nagekomen worden
- Dubbele betekenissen in dat wat er tegen je gezegd wordt
- Gesprekken moeten voeren
- Overvolle drukke supermarkt
- Onder woorden moeten brengen van je gevoelens en gedachten
- Naar verjaardag/netwerkbijeenkomst/andere sociale bijeenkomst moeten gaan
- Aan onuitgesproken verwachtingen willen voldoen
- Direct antwoord moeten geven op een vraag
- Hulp moeten vragen terwijl je vindt dat je iets ‘gewoon moet kunnen’
En uiteraard zijn er nog veel meer mogelijke stress-oorzaken!
Het zal al wel duidelijk zijn dat dit heel andere stress-oorzaken zijn dan ‘gewoonlijk’.
Waarom is het handig om je stress-oorzaken te kennen?
Zoals jij je eigen set stress-signalen hebt, zo heb je ook je eigen set stress-oorzaken. Ik heb hierboven wel een aantal mogelijke oorzaken genoemd, maar je zult ongetwijfeld al merken dat niet alles voor jou geldt.
Als je je stressoorzaken goed kent, kun je leren er vat op te krijgen. Je hoeft er dan niet zo vaak meer door overspoeld te worden. Je kunt ze voorzien en leren hoe je ermee om kunt gaan. Sommige stress oorzaken kun je gaan vermijden of verminderen.
Geniepige energievreters
Als ik met klanten doorneem wat hun stress-oorzaken zijn, komen we er ook dikwijls achter dat er een hoop dagelijkse dingen zijn waarvan ze zich niet bewust waren dat het van die geniepige energie vretende stress-oorzaakjes zijn.
Omdat het dingen zijn die niemand als zodanig benoemt, dingen zijn waarvan je vindt dat het ‘gewoon’ is of ‘gewoon’ zou moeten zijn, dingen waarvan je vindt dat je er niet over mag ‘zeuren’….
Maar eigenlijk leveren ze je een soort dagelijkse ‘basis-stress’. Basis-stress waardoor elke dag onnodig veel energie weg lekt.
Want al die dingetjes bij elkaar zorgen er toch zoetjes aan voor dat je zo moe wordt dat je elke keer aan het eind van de dag gewoon op bent, zonder dat er iets speciaals is geweest. Ze maken dat je minder aan kunt en je niet goed in je vel zit. Een voorbeeld hiervan lees je in ‘Hoe kleine verstoringen je stress-level behoorlijk doen stijgen‘.
Door ze op te sporen en bewust te kijken wat je ermee kunt – al is het maar het serieus nemen dat je er last van hebt (acceptatie van jezelf), kun je je basis-stress verminderen, waardoor je meer energie overhoudt.
Met wat meer energie, wordt het leven een stuk eenvoudiger te verhapstukken. Dan kun je enerzijds makkelijker omgaan met lastige dingen en anderzijds heb je ruimte om pleziermomentjes te creëren met bijvoorbeeld je partner of kinderen.
Zo ontdek je jouw dagelijkse stress-oorzaken:
- Gebruik je stress signalen: wanneer voelde je de spanning oplopen? Wat gebeurde er op dat moment precies? Als je een dagboekje bij houdt, kun je dat hierin noteren.
- Neem je dag door van begin tot eind. Begin met wakker worden en opstaan. Wat gebeurde er toen? En daarna? En daarna? Noteer op welke momenten je stress ervaarde.
- Als je dit over een paar dagen gedaan hebt, zie je er dan bepaalde overeenkomsten in? Zijn er steeds terugkomende stress-situaties?
- Vraag eens aan je directe omgeving (bijv je partner) wat deze ziet als mogelijke stress-oorzaken. Bij wie ben je dan? Wat doe je dan? Wat gebeurt er dan precies?
Als je je stress-oorzaken kent, ontstaan er wellicht ook al ideeën over wat je ermee kunt, wat je wilt veranderen en op welke manieren je er invloed op uit kunt oefenen.
Heb je hier vragen over of ben je benieuwd wat jou kan helpen om meer rust in je leven te ervaren? Mail gerust of vraag een vrijblijvend adviesgesprek aan.
De dagelijkse worsteling met stress mag wel eens stoppen….
Merk je bij jezelf dat je elke dag zo moe bent, dat het steeds moeilijker wordt om je werk goed te doen en het contact met je partner en/of kinderen goed te onderhouden en wil je dit echt anders gaan doen, dan is de training ‘Laat stress geen burn-out worden’ wellicht geschikt voor jou.
Dit is een praktische training waarin je gedurende een half jaar leert hoe je je stress kunt verminderen en meer rust in kunt bouwen, zodat je toewerkt naar een levensritme dat meer past bij jou en waar jij je goed bij voelt. Je leest er hier meer over.
Leesvoer-suggesties m.b.t. fijnere stresshantering bij autisme
Gratis praktische oefening voor het stap voor stap in kaart brengen van je stress-signalen
Waarom is het zo lastig om je stresslevel hanteerbaar te houden?
Stress-oorzaken: handig om te kennen!
Structuur brengt muziek in je leven
Balans voor overzicht en opladen
Helder zijn over je grens en stress
Kinderfeestjes-stress voor ouders met autisme
