Autisme in de partnerrelatie: ‘Assumptions are the mother of all f*ckups!’

De quote die ons huwelijk redde

Vorige week had Marieke een mooie actie op linkedin: ze trok een kaart voor je en aan de hand daarvan schreef je een kort verhaal, recht uit je hart. Mijn kaart was deze:

Ik wist direct het antwoord:

Assumptions are the mother of all f*ckups!

Wat zoveel betekent als ‘aannames zorgen voor hele vervelende problemen!’

Waarom is dat zo’n belangrijke quote voor ons geworden?

Ooit waren we beland in het drassige moeras van relatienarigheid en waren we op het punt gekomen dat we besloten te gaan scheiden. Omdat ik niet meer de hele tijd met mijn man in één huis wilde zijn, regelde hij een caravan op de camping vlakbij. Dit bracht ons rust. Rust die ons de gelegenheid gaf om uit de overprikkeling en stress te komen en weer met frisse ogen naar onszelf en elkaar te kijken. Om een lang verhaal kort te maken: we bleven getrouwd. Ondertussen al 22 jaar en gelukkig met elkaar. We zijn alleen gescheiden van een paar zeer onwerkbare interactiepatronen (overigens wel met de nodige hulp om onze patronen te leren doorzien en daar bewust andere keuzes in te maken).

Eén van de belangrijkste was dat we kennelijk allebei op een ander denkspoor konden zitten, zonder dat we dat helder hadden. Dat geeft per definitie fikse communicatiestoringen en een groot gevoel van onbegrip en eenzaamheid. Naar elkaar luisteren om elkaar te begrijpen vóórdat je reageert met je eigen verhaal is een vak apart! Maar wel super belangrijk om verbinding te kunnen ervaren!

En daar gaat deze quote over: we denken dat we weten wat de ander bedoelt, maar dat is dus niet per definitie zo!

En als het gaat om autisme in de partnerrelatie, is communicatie sowieso al niet vanzelfsprekend makkelijk. Mede door de andere wijze van verwerking van taal en alle non-verbale communicatie. Vaak ook extra bemoeilijkt door hoge stress en vermoeidheid, waardoor je die topprestatie die communicatie heet, niet meer (goed) kunt vorm geven.

Dubbel empathie probleem

En door het dubbele empathie probleem. Dat betekent dat degene met autisme het moeilijk vindt degene zonder autisme te begrijpen én andersom!

Vaak wordt er aangegeven dat autisme impliceert dat diegene zich niet kan inleven in de ander en dat daardoor alles fout loopt. Ik denk zelf dat dit te kort door de bocht is en er veel zit in de manier waarop je met elkáár om gaat in gesprek.

Ga er maar gewoon van uit dat je geen van beide een luikje in je hoofd hebt en dus niet weet wat zich daar binnen in het hoofd van de ander afspeelt, ténzij je er expliciet naar vraagt en checkt of je je partner begrepen hebt.

Andersom geldt ook: geen luikje in je hoofd betekent dat je partner dus ook niet automatisch weet wat er zich binnen in jouw hoofd af speelt.

Dit principe geldt heen en weer voor beide partners, autisme of niet. Het is dus ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid om hier bewust mee om te gaan in je relatie door concreet te noemen wat je bedoelt.

Interpreteren, invullen en aannames doen

Laat ik even helder zijn: we doen dit als mens allemaal – neem ik aan;) Het is betekenis geven aan dat wat we horen en zien en ik denk ook niet dat er iemand is op de wereld die dit nooit doet. Er zit alleen wel een groot verschil in je interpretaties en aannames voor feiten aannemen en je bewust zijn dat het een aanname is die kan kloppen, maar misschien ook niet. Interpretaties en aannames zeggen vooral wat over jezelf, niets over wat de ander zegt. Met zeker weten dat je gelijk hebt, dat jij het juist ziet en de ander niet, zet je jezelf vast en sluit je je af voor andere mogelijkheden. Er is dan geen ruimte voor verbinding.

Heel vaak worden er allerlei dingen gezegd, terwijl er wat anders bedoeld wordt. Dat maakt dit invullen en betekenis zoeken achter de woorden ook noodzakelijk. Voor een autist verschrikkelijk onlogisch en moeilijk. Ik denk dat je in een relatie juist ook gebruik kunt maken van een van de krachten van autisme: meer gebruik maken van concreet taalgebruik. Of te wel: zeggen wat je bedoelt.

Onze zoon met autisme heeft nog wel eens vragen over communicatie (zowel over verbale en non-verbale communicatie) omdat hij vindt dat mensen raar doen en zich af vraagt waarom dat zo is. Na wat uitleg, eindigt het van zijn kant steevast met: ‘maar waarom zeggen mensen niet gewoon wat ze bedoelen?! Dat zou toch veel makkelijker zijn!’.

Ja. Zonder meer waar!

Precies zeggen wat je bedoelt, waar je behoefte aan hebt en wat je verwacht, zijn we op een of andere manier echter vaak verleerd. Zowel degene mét als zonder autisme! Daarin kun je dus juist veel van elkaar leren en daarmee een veel opener, eerlijke relatie aan gaan met elkaar.

Kwetsbaar? Ja.

Makkelijk? Nee. Verwoorden wat er van binnen gebeurt en wat je werkelijk wilt en bedoelt vergt bewustzijn en oefenen.

Anderszijds: Ja, veel makkelijker! Het scheelt je zoveel gedoe! Het is zo relaxt als je duidelijk met elkaar kunt communiceren!

Daarom hier een paar tips om dit te oefenen:

• Open minded luisteren: ben nieuwsgierig naar elkaar. Zie het maar als een soort raadsel dat je op moet lossen. De beloning van begrip en gevoel van samen-zijn is het absoluut waard!
• Luister om te begrijpen, vat dan samen wat je partner heeft verteld en vraag iets als: “Klopt dat?” of “Heb ik je zo goed begrepen?”. En ja, dat kan een maf truckje lijken. Ik zou zeggen: probeer het een tijd samen uit en ontdek wat het effect is!
• Speel met elkaar: maak er een spel van om invullingen en aannames van jezelf en elkaar te zien en te benoemen. Het kan namelijk ook gewoon onbedoeld super grappig zijn wat je voor elkaar in vult! Als je er op let, doen we echt rare dingen met taal en de betekenis die we er aan geven. Plezier om dit soort dingen maakt het spel van communicatie en elkaar proberen te begrijpen ook gewoon leuker:)
• Welke kwaliteiten heb je van nature die je kunt inzetten om aannames op te sporen? Analytisch vermogen? Oog voor taal? Oog voor detail?

Wat ik hier schrijf, lost natuurlijk niet alle communicatie-issues op in je relatie. Bewust omgaan met aannames en invullingen, scheelt echter al een hele hoop langs elkaar heen praten! Het is daarmee een mooie basis voor verbinding.

Heb je zelf nog andere tips om bewust om te gaan met invullingen een aannames in je relatie, schrijf ze hieronder in het commentaarveld! Samen weten we meer!